Patron szkoły
Patron szkoły
PIERAŃSKI ODDZIAŁ STRAŻY LUDOWEJ
Powstanie Straży Ludowej
Straż Ludowa była ochotniczą formacją powstałą w Wielkopolsce jesienią 1918 roku w celu ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego. Poczatkowo funkcjonowała lokalnie, opierając się na istniejących strukturach Straży Obywatelskiej. 3-5 grudnia 1918 roku podczas obrad Polskiego Sejmu Dzielnicowego podjęto decyzję o sformalizowaniu jej działań. 8 grudnia opublikowano "Wytyczne dla Straży Ludowych", określające zasady organizacyjne i szkoleniowe. Do służby przyjmowano ochotników w wieku 18-50 lat, w tym weteranów, członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, skautów oraz strzelców.
Straż Ludowa w Pieraniu
W Pieraniu Straż Ludowa powstała jesienią 1918 roku. Jej celem była ochrona ludności polskiej przed atakami niemieckimi. Działalność pierańskiej formacji odegrała ważną rolę w przebiegu powstania wielkopolskiego na terenie Pierania, gminy Dąbrowa Biskupia oraz powiatu inowrocławskiego.
Starcia z Heimatschutzem i Grenzschutzem
3 stycznia 1919 roku naczelnik Straży Ludowej w Pieraniu, Józef Alkiewicz, otrzymał wiadomość o zdobyciu powiatu strzelińskiego przez powstańców. Po naradzie z ks. Stanisławem Tylewiczem oraz miejscowymi powstańcami rozbroił oddział Heimatschutzu zakwaterowany w miejscowej szkole podstawowej, a następnie oddział straży granicznej Grenzschutzu. Po wyzwoleniu Pierania Alkiewicz ze swoim oddziałem ruszył do Przybysławia. Tam spotkał się z silnym oporem Niemców, których wsparcie nadchodziło z Dąbrowy Biskupiej. Powstańcy, aby uniemożliwić ponowne zajęcie Pierania, zajęli pozycje obronne. Sytuacja uległa zmianie, gdy nadciągnął oddział Straży Ludowej z Paprosa pod dowództwem Józefa Spychalskiego. Powstańcy, mając wsparcie i dodatkowe zasoby amunicji, ruszyli do ataku, zmuszając Niemców do kapitulacji. Następnie obsadzili Przybysław i Komisariat w Dąbrowie Biskupiej, przejmując kontrolę nad regionem.
Wyzwolenie Inowrocławia
5 stycznia 1919 roku, po otrzymaniu informacji o rozpoczynającym się powstaniu w Inowrocławiu, Alkiewicz zebrał 50 powstańców. Po błogosławieństwie przed cudownym obrazem Matki Boskiej Łaskawej w pierańskiej świątyni, oddział udał się do Inowrocławia. Wzięli udział w walkach o koszary artyleryjskie przy ul. Jacewskiej, a następnie w ataku na pocztę przy ul. Królowej Jadwigi. Po cofnięciu się do koszar piechoty zajęli pozycje na ul. Orłowskiej. Po podpisaniu rozejmu powstańcy z Pierania pozostali w Inowrocławiu dla utrzymania porządku. Do Pierania powrócili 7 stycznia 1919 roku, witani owacyjnie przez mieszkańców.
Zaprzysiężenie i dalsza walka
8 stycznia w pierańskim kościele odbyło się uroczyste zaprzysiężenie całego oddziału powstańczego na wierność Rzeczypospolitej Polskiej. Przysięgę odebrał ks. Stanisław Tylewicz. 11 stycznia Pieranie zostało zaalarmowane o rozbrojeniu Straży Ludowej w Brudni, Dąbrowie Biskupiej i Przybysławiu przez Grenzschutz, który zamierzał zaatakować Pieranie. Alkiewicz wezwał pomoc z Inowrocławia, Kruszwicy, Paprosa i Dobrego. Powstańcy zajęli pozycje w Bąkowie, a następnie udali się do Dąbrowy Biskupiej, gdzie doszło do starcia. Niemcy, dysponujący karabinem maszynowym, stawili silny opór. Przełom nastąpił, gdy oddział Straży Ludowej z Dobrego dotarł z własnym karabinem maszynowym. Powstańcy przypuścili atak, wypierając Niemców z Dąbrowy Biskupiej i zmuszając ich do odwrotu w kierunku Gniewkowa. Niemcy porzucili na pobojowisku konie, a ich straty w ludziach pozostały nieznane. Po stronie polskiej jeden powstaniec został lekko ranny w rękę.
Zakończenie misji
Oddział pierańskich powstańców obsadził placówkę w Stanominie, gdzie pozostawał do połowy lutego. Następnie został zastąpiony przez regularne oddziały Wojska Polskiego z 5 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. Dzięki działaniom Straży Ludowej Pieranie i okoliczne miejscowości znalazły się pod kontrolą powstańców, co przyczyniło się do sukcesu powstania wielkopolskiego na tym terenie.